Dit is deel 1 van het driedelige interview geschreven door Patricia Waijers (tuin 1)

Wil je je even voorstellen?

Ik ben Dennis van Gemst, van tuin 110. Ik zit hier nu een jaar of 8. Ik heb de tuin samen met Bart. We hebben hem samen uitgezet en opgebouwd, maar op dit moment doe ik het onderhoud voornamelijk en komt hij af en toe helpen.

En we willen toch even weten: wat doe je in het dagelijks leven?

Ik ben freelance dierenarts, gezelschapsdieren. Het freelance werken geeft me de gelegenheid om mijn vrije tijd wat meer te plannen en tijd over te houden voor de tuin.

Wat bracht je naar Ons Genot ? En hoe ben je met tuinieren in aanraking gekomen ?

Vroeger, bij mijn ouders, had ik ook altijd wel een vierkante meter in de tuin, waar ik dan een komkommer of wat aardbeienplanten had staan. Toen ik studeerde in Utrecht, had ik in de dakgoot stiekem ook altijd wel een paar bakken met aardbeienplanten staan. Daarna ben ik met mijn vriendin gaan samenwonen in Zuilen. Daar hebben we een dakterras, en ben ik al wat meer gaan experimenteren in bakken met groenten en fruit. Maar dat heeft toch z’n beperkingen. Via via hoorde ik van Ons Genot, ik heb me ingeschreven en binnen een jaar had ik een tuin.

Wat heb jij met composteren ?

Ja, dat is wel een mooi verhaal. Ik heb op mijn tuin een grote kas, met daarin onder andere een avocadoboompje. Het is wel een speciaal boompje dat tot min 8 graden kan, maar met de strengere winters een aantal jaren geleden moest ik wat bedenken. Dus ik dacht, als ik nou een composthoop maak die warm genoeg wordt en ik die naar mijn kas breng, dan heb ik een verwarming in de kas! Ik ben zo een beetje gaan experimenteren, om de hoop warm genoeg te krijgen. Ik heb ook paardenmest geregeld, die wordt in vuilniszakken afgeleverd op de parkeerplaats. Dat is ook heel goed om op je composthoop te doen. Uiteindelijk lukte dat goed, om het warm genoeg te houden, voor mijn boompje. Zo ben ik ermee begonnen.

En toen ben je hier de compostering gaan aanpakken, hoe is dat zo gegaan?

Ja, het was natuurlijk een rotzooi, hier, die composthoop. En dan moest ik een tuindienst doen en dan stond ik bovenop de composthoop de ‘compost’ van het ene hoopje naar het andere te scheppen. En dan dacht ik: ‘wat ben ik nou aan het doen?’. Want A, het lukt haast niet, er zaten allemaal lange slierten en stukken. En B: wat voor compost heb je dan uiteindelijk? Ik heb het wel gebruikt op mijn tuin, maar dan kwam er wel serieus veel onkruid in. Je kon het wel gebruiken, maar het was toch niet echt een mooie aanpak.

Ik heb dit aangekaart bij het bestuur en toen zijn we gaan kijken hoe we er structuur in konden brengen. Zo moest er een aanvoergedeelte komen, een composteergedeelte en een gedeelte waar de kant- en klare compost ligt. Onder andere Henk Brienesse en Albert hebben daar flink aan getimmerd en mooie vakken gemaakt. En toen konden we beginnen.

En in het voorjaar hadden we de eerste lading mooie compost, die hebben we naar de speeltuin gebracht.

En wat is op dit moment nog jouw rol, ben je hier iedere zaterdag?

Ik ben er zoveel mogelijk op zaterdag, tenzij ik moet werken. Meestal sta ik gewoon te helpen met scheppen en sproeien. Intussen weten de meeste mensen ook wel hoe het werkt, ze hebben het al vaker gedaan. Ze leren het ook en straks ben ik niet meer nodig. Misschien nog voor het overzicht, wanneer welke bak aan de beurt is. Maar de rest, het omscheppen, een beetje vocht erbij en worteldoek eroverheen, dat hebben ze allemaal prima onder de knie.

Hoe voelt dat nou? Dat heb je maar mooi voor elkaar gebracht!

Ja, dat is leuk. Er zijn mensen die dan bij me komen als we zo bezig zijn bij de composthoop, die zeggen: ‘nou, ik heb voor het eerst goede compost gehad!’.

Sinds kort hebben we ook een compostmachine, daar zit jij ook achter toch?

Ja, want we hadden natuurlijk de gewone hakselaar, maar daar kan niet alles in. En op de composthoop wil je niet allemaal lange stengels en slierten hebben, want dat werkt dus niet. En in die compostmachine, daar kan eigenlijk alles in tot 1,5cm dikte. Denk aan maisstengels (die zijn wat dikker, maar zacht), lange grassen, alles wat langs de slootkant staat, dunne wilgentwijgjes enz. Aan de achterkant komt het er dan als snippertjes uit. Het voordeel is dat het zo veel sneller composteert, en dat je ook niet allemaal stukjes en takjes in je uiteindelijke compost hebt. Zo krijg je fantastische compost.

Bovendien, en dat is ook heel belangrijk, houden we zo veel meer materiaal op het complex, dat dus niet meer afgevoerd hoeft te worden. Om deze reden heeft het AVVN de composteermachine voor 2/3 heeft gefinancierd. Wat heel bijzonder is, want ze financieren normaalgesproken geen machines. Wij zijn een pilot wat dit betreft. Dat heeft Hedwig voor elkaar gekregen, die heeft de subsidieaanvraag ingediend.

Zo zie je dat als je iets wilt aanpakken op het complex, dat dat ook kan!

Iedereen kon zien dat de composthoop een ondergeschoven kindje was. Het was zo van: we rijden met een plank de rotzooi zo hoog mogelijk op de hoop en dan wachten we wel tot het composteert of niet… Iedereen zag dat het wel beter kon. Maar niemand is er denk ik zo actief mee bezig op het complex als ik.

Maar iedereen stond er ook open voor, het bestuur is meteen mee gaan kijken.

We zijn een vereniging en mogen er met zijn allen iets moois van maken!

Dit is deel 2 van het driedelige interview geschreven door Patricia Waijers (tuin 1)

Dit is het vervolg van het interview met Dennis van Gemst. In het vorige Floriantje heb je kunnen lezen hoe zijn passie en kennis van composteren is ontstaan en ook hoe het nieuwe composteerbeleid op het complex vorm heeft gekregen onder zijn leiding. Maar we willen natuurlijk ook weten hoe dat nou eigenlijk werkt: composteren.

Dennis, hoe zorg je nou voor een goede compostering?

Je moet stikstof hebben, en dat zit met name in het groene materiaal. Bruin materiaal is stikstofarm, dat heb je ook nodig, maar je moet in ieder geval zorgen voor voldoende groen materiaal om de compostering goed op gang te houden. En urine in paardenmest bijvoorbeeld, bevat ook veel stikstof.
Vervolgens, om de hoop goed op te warmen moet je wel het eea doen. In ieder geval moet je hem regelmatig omscheppen.
En het vochtgehalte is belangrijk: je hoop moet niet te nat zijn, maar ook zeker niet te droog.

Ik heb mijn hoop gewoon buiten liggen, wordt die dan niet veel te nat?

Je hoop wordt eerder te droog dan te nat. Het water dringt wel door in de eerste 5 cm, maar als je dieper gaat voelen is het vaak al droog. En zeker in het midden, als daar de temperatuur al hoger is geweest, dan kan je in het middenstuk kurkdroog poeder vinden.

Zeker met de opbouw van de hoop moet je ervoor zorgen dat je hem goed nat maakt. Je moet hem echt opbouwen in lagen en zorgen dat iedere laag nat is. En je moet hem vochtig blijven houden.

Ook temperatuur is heel belangrijk. Bacteriën hebben een beetje warmte nodig om op gang te komen. En als ze dan een beetje op gang zijn, gaan ze zelf veel warmte produceren, en worden daarmee ook zelf weer actiever. Dit gaat door tot een optimum temperatuur van 55 a 60 graden. Dat is ideaal voor ze. Daarboven, als het dus te warm wordt, gaan de bacteriën zelf dood, en dan gaat het stinken. Meestal heb je dan teveel groen materiaal op je hoop gedaan. Dan kan je het beste zo snel mogelijk je hoop omscheppen.

Hoe doe je dat dan in de winter, om de begintemperatuur hoog genoeg te hebben?

Als je een bestaande hoop hebt, kan je bij het omscheppen de warmte die daarin zit gebruiken. Maar als je een nieuwe hoop opzet is isoleren eigenlijk vaak voldoende, bijvoorbeeld met worteldoek. En je hoop moet, zeker in de winter, groot genoeg zijn. En als je dan gaat meten en je ziet dat de temperatuur oploopt, van 5 naar 10 naar 15 graden, dan weet je dat het goed gaat. In dan zit ie ineens op 40 of 50 graden, en heb je succes!Het is wel mooi om dat dus ook te meten!

Jazeker. Ik heb dus ook een compostthermometer. Die zouden we in het winkeltje kunnen gaan verkopen. Daar moet ik nog eens naar kijken…

De belangrijkste sleutels voor een goede composthoop zijn dus:

• voldoende groen (stikstofrijk) materiaal
• voldoende vocht
• een voldoende grote hoop (min 50x50x50cm)
• regelmatig omscheppen
• isolatie

 Hoe kunnen we het nu praktisch doen op onze tuin? Ofwel, hoe doe jij het nu op jouw tuin?

Hoe ik het doe als ik mijn hoop opzet, is dat ik eerst voldoende materiaal verzamel. Zo krijg ik ook van alles van de buren. Dat stapelt zich op voor mijn compostbak en als ik dan voldoende heb, ga ik de hoop opzetten. Ik maak een laagje, dan een beetje water erop, volgende laagje, weer een beetje water, etc.

En scheid je dan ook het type materiaal?

Ik moet eerlijk zeggen dat ik daar niet heel erg op let, maar als ik bijvoorbeeld een heleboel van hetzelfde heb, dan probeer ik dat wel in beetjes door ander materiaal heen te mengen.

En ik maak het ook een beetje fijn, gewoon met een heggenschaar, omdat het anders lastig is om de hoop om te scheppen. En als de hoop groot genoeg is, dan moet je denken aan minimaal 50 bij 50 bij 50 cm, doe ik er worteldoek overheen. Dat is alles. In de zomer is dat genoeg om de hoop 60+ graden te laten worden. Op het moment dat de hoop die temperatuur heeft, dan schep ik hem om. Ik  probeer dan het materiaal dat eerst meer aan de buitenkant heeft gezeten, meer in het midden te doen. Dat is nodig opdat alles goed composteert. Maar dat is ook belangrijk omdat als alles minimaal 60 graden is geweest ook onkruidzaden en wortels gedood zijn. En dan maakt het dus niet meer uit wat je erop gooit. Ik gooi er klimmende winde op, allerlei zaden, het maakt niet uit. En ik krijg nooit onkruid terug in mijn tuin.

Zo schep ik de hoop een aantal keren om, totdat hij die 60 graden niet meer haalt. En dan laat ik het meestal gewoon gaan. En als je hem dan een paar maanden laat liggen, dan is het eigenlijk goed genoeg gecomposteerd. Ik gebruik vervolgens een plastic kratje van de Turkse groenteboer en dan zeef ik de compost uit boven de kruiwagen. De grotere stukjes en takjes die overblijven gaan weer in de volgende composthoop. Dat laatste hoef je niet te doen hoor, je kan het ook gewoon zo op je bedden brengen.

Dankjewel Dennis! Zo simpel is het dus. Aan de slag!

In de derde aflevering van deze trilogie volgt nog een bezoek aan de tuin van Dennis, waar zijn liefde voor experimenteren ook heel zichtbaar is. Je vindt er vooral niet wat ‘iedereen heeft’.

Bij Ons Genot is al het groenafval van de tuinen bruikbaar, behalve hout van meer dan 6-7 cm dikte. Om het voor de leden gemakkelijk te maken kan groenafval bij het team Groen worden ingeleverd op vaste tijden. Op de website staan de dagen waarop dit afval kan worden ingeleverd, meestal eens per maand op zaterdag- of woensdagochtend van tien tot half twaalf, afhankelijk van het seizoen en het soort groenafval.

Team Groen kan twee soorten afval verwerken, afval dat gecomposteerd en afval dat gehakseld kan worden. Ons Genot heeft daarvoor twee machines, een composteermachine en een hakselmachine. De composteermachine vermaalt het afval zó dat het gemakkelijker composteert. De hakselmachine versnippert afval, dat kan dan gebruikt worden om de grond te bedekken tegen onkruid of het aanvullen van een schors pad.

Composteren door team Groen in plaats van in de eigen tuin heeft als voordeel dat door de grotere hoeveelheid de temperatuur hoger is en zaden en wortels van onkruid e.d. beter verteren.
De kant en klare compost kan worden opgehaald uit bak 4 (vanaf de ingang van de compostschuur de laatste bak links) indien leden van team Groen aanwezig zijn op woensdag- en zaterdagochtend van tien tot half twaalf, behalve als de composteermachine wordt gebruikt.

Hakselen wordt ééns per maand gedaan, zie het tuinwerkschema op de website. Gehakseld afval kan zaterdagochtend van tien tot half twaalf meteen tijdens het versnipperen worden afgehaald.
Niet al het groenafval is bruikbaar, daarom zijn er verschillende regels voor de twee soorten afval.

Aanbieden van groen voor compost
Alleen eenjarig groen is bruikbaar. Verder moet dit groen gescheiden aangeleverd worden, omdat niet alles met de composteermachine kan worden klein gemaakt.
• Groen zonder kluit of wortels wordt met de composteer machine vermalen
• Groen met kluit en wortels wordt rechtsreeks in het verzamel vak gestort
• Nat groen uit de vijver wordt rechtsreeks in het verzamel vak gestort
• Bramen zonder kluit worden ook met de composteer machine vermalen

De composteermeester (Dennis) of de 1e schepper (Maarten) wijst de plek aan waar gestort kan worden.

Aanbieden van hout e.d. voor haksel
• Takken van loof- en naaldbomen en struiken met maximaal een dikte (diameter) van 6-7 cm
• Takken met doornen moeten apart worden aangeleverd
• Bramen kunnen niet met de hakselmachine worden verwerkt en kunnen niet gehakseld worden. Alleen geschikt om te composteren (zie boven)
Hakselen vindt plaats op het Jan Halkesplein en dat is ook duidelijk hoorbaar!